Over mijn werk
Architectuur, literatuur en filosofie zijn in mijn werk als beeldend kunstenaar terug te vinden. Ik doe mee met thematische groepstentoonstellingen waarvan de thema’s aansluiten bij mijn eigen werk.
Ik probeer daarnaast in mijn werk een ingrijpende innerlijke ervaring zichtbaar te maken. Een transformatieproces dat reeds door Plato wordt gekoppeld aan kunstenaarschap en wordt aangeduid als ‘Goddelijke Waanzin’. Het is een proces dat wij van oudsher ook kennen als ‘Inspiratie’. Plato gaat er van uit dat de mens in zo’n ervaring wordt overvallen door de goden. In het Christendom is het de Heilige Geest die de mens inspireert. Ik ben humaniste en zie het niet als een confrontatie met God of de Spiritus Sanctus, maar als een ingrijpend psycho-fysisch transformatieproces.
Inspiratie als ervaring
Volgens de dichter Ezra Pound zijn goden ‘bewustzijnsstaten’ en zo wordt de mens die dit meemaakt bij de Grieken achtereenvolgens Dionysos, Zeus, Kronos, Apollo en Muzen. Mythen rond deze goden geven ons een beeld van de verschrikkingen en ook de schoonheid van deze innerlijke ervaring. Het is een Dood-en wederopstanding. ‘Stirb-und werde’ zoals Goethe het samenvat. Inspiratie is een ervaring waarbij de diepten van de eigen persoon zich openbaren en uiteindelijk alle grenzen lijken weg te vallen op het moment dat men ‘sterft’.
De ervaring is zeldzaam maar van oudsher hebben dichters deze ingrijpende Zijns ervaring beschreven zoals blijkt uit studies Jan Hendrik Waszink, Biene und Honing als Symbol des Dichters und der Dichtung in der griechisch-römische Antike (Opladen 1974) en Hendrik Wagenvoort, Inspiratie door bijen in de droom, Mededelingen der Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen afd. Letterkunde, Nieuwe reeks deel 29 nr.8 (Amsterdam 1966) Het gaat hier echter niet om een ‘droom’, maar om een ingrijpende psychofysische ervaring waarbij men tijdelijk, waanzinnig lijkt te worden en sterft. Waarop men het Dodenrijk lijkt te betreden. Dante’s Divina Commedia is de meest uitvoerige en wellicht ook de fraaiste vertaling van zo’n ingrijpende innerlijke ervaring waarbij zich in de mens een Afgrond lijkt te openen waarin hij gemarteld wordt alvorens omhoog te kunnen gaan, naar het Licht.
Dionysos
De ervaring gaat aanvankelijk met een onbeschrijfelijke psychofysische marteling gepaard. Als het kind ‘Dionysos’ uit de mythen, ondergaat de mens een verschrikkelijke marteling. Het lichaam wordt in stukken gehakt, lijkt uit elkaar te vallen terwijl het in brand staat. Tegelijkertijd is men ijskoud en bewegingsloos. Als een dode. Men wordt katalytisch en kan niet meer bewegen als zich een kosmische ruimte opent.
ZEUS noemen de Grieken die innerlijke Ruimte. Hij is de vader van Dionysos die zich openbaart als de Tijd terug gaat draaien. Ingevroren als in ijs lijkt men terug te kunnen kijken in de tijd. ‘Zeus’ wordt zelf ‘Kronos’ als de tijd verder terugdraait en hij als kind wordt opgeslokt door
KRONOS. De grootvader van Dionysos, de vader van Zeus en zijn broers en zussen. De Tijd keert weer om als Kronos Zeus uitspuugt en in deze fase komt men langzaam in het land der levenden terug als Zeus’ andere zoon zich openbaart.
APOLLO God van de Kunsten. Hij verschijnt als een Licht, als een Zon die die de mens weer heelt. De God van de Kunsten is tegelijkertijd, God van de Heelmeesters. Maar zijn naam komt van ‘appolumi’, doden en ook Apollo is een angstaanjagende God. Het hart gaat verschrikkelijk te keer als hij verschijnt, het is alsof het uit het lichaam wordt gerukt. Als de kunstenaar dit echter overleeft, dan verschijnen de
MUZEN die zich manifesteren als een vreemd, zoemend geluid dat van buiten lijkt te komen. Het is alsof men in een zwerm onzichtbare bijen ligt als men geïnspireerd wordt en een overspoeld wordt door een overvloed aan ideeën.
Stirb und Werde
Hoe geven kunstenaars vorm aan dergelijke innerlijke ervaringen? Van oudsher doen ze dat middels beelden. Poëtische teksten van Dante, Thomas Stearns Eliot, Ezra Pound, Georges Bataille en Paul Celan spelen in mijn werk een belangrijke rol. Inspiratiebronnen zijn ook beeldende kunstenaars die zich met vergelijkbare alchemistische processen bezig houden: Klee, Beuys, Kiefer, Paladino en anderen. Ik maak als andere kunstenaars ook gebruik van beelden uit de Alchemie. In de Alchemie worden de verschillende fasen van deze Zijnservaring niet met godennamen aangeduid als maar door middel van kleuren: Nigredo (Zwart), Albedo (Wit), Citrinitas (Geel) en Rubedo (Rood).
Exposities
| 2018 | Galerie Artischock, Rijswijk. “Klein” (oktober) |
| 2018 | Galerie Pulchri Studio, ‘Alchimia’, solo-tentoonstelling (september) |
| 2017 | Grote Kerk Edam, ‘Aqua Terra’ of ‘Waterland’ (september/oktober) |
| 2017 | Galerie Pulchri Studio, ‘Voorhout’ (maart) |
| 2017 | Galerie Pulchri Studio, Den Haag. ‘Heilig Vuur’ (januari) |
| 2016 | Galerie Haagse Kunstkring, Den Haag, ‘Als de werkelijkheid losbreekt’ |
| 2016 | Galerie de Molen en Raadhuis De Pauw, Wassenaar |
| 2016 | Galerie Pulchri Studio, ‘Terra Incognita, Dante’ ‘solo-tentoonstelling, Den Haag |
| 2015 | Galerie Pulchri Studio, Den Haag, Najaarstentoonstelling |
| 2015 | Galerie De Boterhal, Hoorn, ‘Wonderlijke beweging’ |
| 2015 | Galerie Pulchri Studio, Den Haag ‘Kunst en ruimte’ |
| 2015 | 'materia prima' |
| 2015 | Serendipity, Haagse Kunstkring Den Haag |
| 2015 | 'Kunst en ruimte' |
| 2014 | ‘Ondergang en overgang’, groepstentoonstelling Terra op Noordwal 117 Den Haag. |
| 2014 | 'De grote tekeningententoonstelling' |
| 2014 | Regionale Tekententoonstelling |
| 2013 | De Voorjaarssalon |
| 2013 | 'Body in motion' |
| 2013 | ‘Naked’ groepstentoonstelling in Pulchri Studio, Den Haag |
| 2013 | ‘Eten en gegeten worden’, groepstentoonstelling Terra op Noordwal 117 Den Haag. |
| 2013 | 'Majesteit", groepstentoonstelling in Pulchri Studio, Den Haag |
| 2012 | ’Magie van beweging’ groepstentoonstelling Terra in de Haagse Kunstkring Den Haag |
| 1975 – 1985 | Solo-en groepstentoonstellingen in Den Haag, Amsterdam, Gouda, Bergen en Breukelen |
Opleiding
| 1994 – 1996 | Universiteit Leiden. Bachelor Wijsbegeerte |
| 1987 – 1990 | Universiteit Leiden. Doctoraal Kunstgeschiedenis. Afgestudeerd op ‘Regressieve Progressie’, een studie over Inspiratie en het werk van Paul Klee |
| 1966 – 1971 | Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag |
Lidmaatschappen
Lid van de BBK, Beroepsvereniging van Beeldende Kunstenaars
Lid van kunstenaarsvereniging Pulchri Studio in Den Haag
Lid van kunstenaarsvereniging Terra
Contact
I.D.H.den Hertog
Delistraat 43
2585 VX Den Haag
070-3505044
06-22097125
irma@terra-viva.nl
irmad@xs4all.nl
irmadenhertog.nl